Pico do Mustallar (Lugo)

DESCRICIÓN E CONTEXTO XEOLÓXICO

O Pico do Mustallar é unha elevación de case 2000 m de altura que sirve de fronteira natural entre dúas provincias: Lugo e León.

Aínda que os Ancares é una serra moi heteroxénea no tocante á súa xeoloxía, os materiais que a configuran pertencen ao macizo Hercínico. Predominan as rochas de natureza silícea coma as cuarcitas, as pedras de gran e as lousas dispostas en series, de potencia variáble, con intrusións graníticas, mais algún que outro contacto con niveis carbonatados de dolomías e calcarias.

As rochas descritas, datadas do Precámbrico e Paleozoico, foron pregadas durante a Oroxenia Hercínica formando un relevo abrupto que posteriormente sería suavizado en varias fases: primeiro desmantelándose e quedando arrasado durante o Mesozoico, e despois, sendo esculpido pola acción da modelaxe glaciar durante o Cuaternario. A incesante actividade glaciar, periglaciar e aluvial dos últimos dous millóns de anos, dispuxo en superficie potentes capas de materiais que non gardan necesariamente unha concordancia litolóxica co sustrato paleozoico sobre o que xacen. Nesa zona, grandes vales de ata 800 metros de profundidade foron escavados, así coma outras formas típicas destas paisaxes glaciares: circos glaciares, superficies pulidas, morrenas, e o impoñente pico Mustallar, que aínda conserva o seu aspecto anguloso característico, por causa do espeso manto de xeo que albergou no pasado.

PARA A OBSERVACIÓN

 O Pico do Mustallar é una elevación no medio dunha sucesión de vales fortemente encaixados. Eses vales foron xerados polos ríos Vara, Ser, Rao, Cervantes, Quindous e Balouta, do lado da vertente galega.

A montaña está composta por unha mestura de lousas, cuarcitas e pedras de gran, e foi modelada tanto pola acción fluvial, coma polo glaciarismo. En consecuencia, creouse una paisaxe de fortes desniveis, nalgúns casos con pendentes superiores ao 35%.

Son frecuentes as crestas alombadas de cumios planos, que contrastan coa elevada verticalidade das ladeiras, resaltando ocasionalmente crestas cuarcíticas. A parte máis escarpada do pico atinxe desniveis rochosos de máis de 400 metros e unha pendente de case 90º.

Coa retirada dos xeos, hai aproximadamente dez mil anos, este relevo glaciar permitiu a aparición de distintos humedais, como pequenas lagoas de orixe glaciar. Grazas á colmatación das augas estancadas, xeráronse as turbeiras. Esa colmatación viuse favorecida pola subida da temperatura e a reducción da drenaxe natural.

TRABALLOS CIENTÍFICOS

 • Pérez Alberti A, Rodríguez Guitián MA, Valcárcel Díaz M (1992) El modelado glaciar en la vertiente oriental de la Sierra de Ancares (Noroeste de la Península Ibérica). Papeles de Geografía 18, 39-51.

 • Pérez Alberti A, Rodríguez Guitián MA, Valcárcel Díaz M (1992) Procesos glaciares en la Sierra de Ancares: Valles de Piornedo y Suárbol (NO Ibérico) Tomo I, 403-412.

 • Vidal Romani J.R. 1966. Geomorfología de Galicia. Tomo XVII. Hércules de Ediciones. S.A. A Coruña. 36-60 págs.

• VIDAL ROMANI, J. R.; MACIAS, F.; PEREZ, A.; JATO, V.; PENAS, X. M.; VALES, C.; DIAZ-FIERROS, F. (1986) O meio natural galego. Edicios do Castro. O Castro, Sada, A Coruña., 207 págs.

CURIOSIDADES

Ademais da beleza natural da paisaxe, que inclúe vales e montañas, suxírese visitar a aldea de Piornedo, lugar pintoresco da montaña lucense, e punto de interese seleccionado no ITINERARIO DA HISTORIA desta Guía.

Piornedo está formado por pallozas, unha construción circular de pedra e tellado cónico de palla. Esta clase de vivenda é moi eficiente para condicións climáticas extremas, xa que illa tanto da neve coma do excesivo calor estival. Unha destas pallozas, a denominada Casa do Sesto, está musealizada para dar a coñecer como era a vida nestas singulares construcións.