Turbeira da Campa da Cespedosa

Contexto botánico e científico

As turbeiras son un tipo de zona húmida nas que por diferentes procesos acumuláronse restos vexetais e orixinouse turba. Aínda na actualidade conservan vexetación con potencial para seguir a formar máis turba. Nas áreas de montaña de Ancares e Courel, os procesos de glaciarismo propiciaron as condicións para a aparición de espazos aptos para o desenvolvemento de turbeiras. Isto debeuse a creación de barreiras e espazos de depresión nos que se acumulou auga que con posterioridade foi colmatada de materia orgánica. Este tipo de turbeiras denomínanse minerotróficas, nelas a auga de diversas procedencias acumúlase enchendo un oco, fronte ás ombrotróficas nas que a auga só procede da precipitación atmosférica (chuvias e néboas).

A flora das turbeiras é altamente especializada, adaptada ás condicións nas que as raíces están somerxidas en moita auga, con moi pouco osíxeno dispoñible, e de maneira habitual, con escaseza de nutrientes. Son especies pouco comúns noutros medios, polo tanto o seu hábitat e especies atópanse en diversas listaxes de protección, razón pola que só propoñemos está turbeira para aqueles que queiran descubrila e profundar no seu coñecemento.

Para a observación

A Campa da Cespedosa é unha turbeira mineratrófica, está situada nun pequeno val por debaixo do Porto de Ancares pechado por unha morrena terminal (arcos morrénicos) froito do empuxe do glaciar. O rego de Cespedosa discorre pola zona e aporta auga de maneira continua á turbeira; é nas súas marxes onde a vexetación da turbeira está mellor representada. A superficie da turbeira ocupa case unha hectárea nas zonas onde se observa encharcamento, que é precisamente onde se poden localizar as especies de maior interese: os musgos do xénero Sphagnum. Estes musgos caracterízanse pola súa capacidade para almacenar auga nas células e formar grandes acúmulos. Son especies que se denominan transformadoras do hábitat, sendo esenciais para o proceso de formación das turbeiras. Este xénero de musgos está protexido polo Catálogo Galego de Especies Ameazadas.

A herba algodoeira ou Eriophorum angustifolium é moi visible no principio do verán cos seus froitos algodonosos, indicándonos a presencia desta flora de turbeira. Asociadas a ela atópanse as urceiras húmidas (dominadas por Erica tetralix), a especia carnívora orvalliña ou Drosera rotundifolia, chamada tamén apañamoscas, e diversas especies de xuncos e botóns de ouro.

Traballos científicos

No proceso de formación, as turbeiras, acumularon información sobre a xeomorfoloxía, o clima e a flora do pasado, o que as convirte nunha grande fonte de información para os científicos. Así, os investigadores dos departamentos de Edafoloxía e Botánica das universidades galegas teñén realizado distintos traballos sobre este ecosistema, incluindo esta turbeira e outras da zona de Ancares.

Un dos traballos máis relevantes é o da tese doutoral de David Romero Pedreira, Caracterización florística y fitoecológica de las turberas de las Sierras de Xistral y Ancares (NW Península Ibérica). Universidade da Coruña. 2015

Curiosidades

A turbeira da Campa de Cespedosa chega a ter unha profundidade de máis de dous metros e medio. A toma de datos dende as catas da turbeira permite extraer información cronoloxicamente ordenada. A través de estudios sobre o polen, e incluso restos de fraccións de plantas (macrofósiles vexetais), pódese reconstruír a historia da vexetación das distintas áreas. A idade da turbeira da Cespedosa estimouse en máis de 2000 anos, no entanto, non é das máis antigas de Galicia xa que se coñecen turbeiras con máis de 17000 anos. As turbeiras son un medio fráxil e as alteracións ás que se viu sometida a Campa da Cespedosa poden provocar cambios na súa estrutura. Podes colaborar no seguimento da evolución desta turbeira aportando observacións de flora no noso proxecto de ciencia cidadá: Explorer, na plataforma www.biodiversidade.eu.